صنایع دستی شیراز؛ سنبلی از تمدن و فرهنگ

تا کنون ۴۸ شهر یا روستا در سطح جهان به عنوان شهر یا روستای جهانی صنایع دستی معرفی شده است که از این تعداد، ۱۴ شهر یا روستا در ایران قرار دارد. شیراز یکی از شهر های جهانی صنایع دستی در ایران است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، شیراز به دلیل جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، هنری، ادبی و… گردشگران بسیاری را از سراسر ایران و جهان به خود جذب می‌کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شهری که از بدو ورود، ماجراجویی شگفت انگیز را برای مهمان خود رقم می‌زند و دریچه‌های اسرار خود را به روی آنها می‌گشاید، شهری که بنای آن را ظرافت، هنر، فرهنگ و ادب ساخته است و در هر سوی آن "تمدن" جلوه گر می‌شود. شیراز یکی از این ۴۸ شهری است که در سال ۱۳۹۸ به لیست شهرهای جهانی صنایع دستی پیوست.

شاید نتوان به نحو خلاصه از عجایب و صنعت این شهر و دست ظریف هنرمندان آن گفت، اما در ادامه سه نمونه از صنایع دستی این شهر معرفی می‌شود.

خاتم کاری

خاتم کاری، هنر کنار هم نشاندن تکه‌های رنگین چوب یا استخوان و خلق نقش و نگارهایی اعجاب بر انگیز در آن است. این هنر از مهمترین و ارزشمندترین صنایع دستی شیراز به شمار می‌رود که با صبر، حوصله و ظرافت پیله می‌بندد و زمانی که جان گرفت به دنیای اصالت و هنر پرواز می‌کند.

خاتم کاری در معنای لغوی که دهخدا برای آن عنوان کرده است به معنی نشاندن استخوان در چوب با نقش و نگار است. تاریخ خاتم سازی به صدها سال پیش باز می‌گردد و نمی‌توان تاریخ دقیقی را برای ابداع این هنر مشخص کرد.

با وجود این که خاتم کاری در دوران صفوی به صورت جدی در اصفهان دنبال شده و به تولید انبوه رسیده است، اما روایت‌ها حاکی از این است که خاستگاه این هنر چوبین، شیراز است. امروزه آثار نفیس خاتم کاری را می‌توان در بازارهای اصفهان و شیراز یافت.

از نمونه‌های تاریخی خاتم کاری در شیراز منبر خاتم کاری در مسجد جامع عتیق با قدمتی بیش از هزار سال و سقف ایوان اصلی مسجد جامع عتیق شیراز مربوط به سده هشتم هجری (سده چهاردهم میلادی) را می‌توان مثال زد.

کاشی هفت رنگ

کاشی‌های هفت رنگ یکی دیگر از صنایع دستی شیراز به حساب می‌آید. پیشینه کاشی هفت رنگ را با توجه به آثار کشف شده در دوران هخامنشیان مربوط می‌دانند. در این آثار زیبا هفت رنگ، هفت آواز و هفت حس مختلف بر روی کاشی‌های لعاب‌دار سفید در ابعاد ۱۵ در ۱۵ و ۲۰ در ۲۰ سانتی‌متری کنار هم چیده می‌شود که با هفت رنگ متداولِ لاجوردی، فیروزه‌ای، قرمز، زرد، حنایی، سفید و سیاه رنگ آمیزی شده است.

کاشی‌ها بعد از طراحی و رنگ‌آمیزی با لعاب به کوره رفته و سپس آماده نصب می‌شود. در این شیوه رنگ‌ها مجزا هستند و درون مرزهای یکدیگر نفوذ نمی‌کند، چرا که با خطوط مرکب رنگینی از منگنز و روغنِ دنبه از یکدیگر جدا می‌شود.

یکی از فوت و فن هایی که کاشی شیراز را از سایر کاشی‌های هفت رنگ متمایز و منحصر به فرد می‌کند، کیفیت و ترکیبات خاص لعاب است و تفاوت دیگر استفاده بسیار از نقش معروف به "گل و مرغ" است. در کاشی‌های شیراز بیشتر از رنگ‌های روشن و شاد نظیر پسته‌ای، صورتی، زرد و سفید استفاده می‌شود که در این بین رنگ صورتی چشمگیرتر است.

یکی از بهترین نمونه‌های این سبک هنری مسجد نصیرالملک است که کاشی کارهای شیراز به آن مسجدِ صورتی هم می‌گویند. از سایر بناهای مزین به کاشی هفت رنگ می‌توان به مسجد وکیل، عمارت نارنجستان و باغ عفیف آباد در شیراز اشاره کرد.

گبه

گبه یا قالیچه خرسک، فرشی است از الیاف پنبه یا پشم که معمولاً در ابعاد کوچک بافته می‌شود. بافت این نوع قالی در میان عشایر قشقایی و اقوام لر که در بخش‌هایی از استان فارس سکونت دارند بسیار رایج است.

آن‌ها آرزو ها و طرح‌های خیالشان را بر روی گبه ها پیاده می‌کنند. طرح‌ها و نقش و نگارهایی که روی گبه بافی ها می‌بینیم بیشتر طرح‌های هندسی هستند و معمولاً طرح‌های ذهنی بافندگان است. این بدان معنا است که بافنده بدون هیچ طرح از پیش آماده شده‌ای دست بافتن را آغاز می‌کند و دستش از حرف دلش حرف شنوی دارد. طبیعت اطراف منبع الهام هنرمند می‌شود.

همین امر باعث می‌شود که زیبایی گبه در مواردی از بقیه صنایع دستی در دنیای بافندگی متفاوت‌تر باشد. البته باید گفت که امروزه در مواردی از طرح‌ها و نقشه‌های از پیش طراحی شده استفاده می‌شود و این کار هم نتیجه خوبی دارد و توانسته با سلیقه نسل جدید سازگار باشد.

این روزها شهر شیراز هم از هنر دست این اقوام بی نصیب نمانده است. گبه های زیبای این شهر به ویژه در طرح خشتی یا قابی شکل بسیار محبوب است به طوری که در سال ۱۳۹۵ فرش قشقایی و گبه استان فارس به ثبت جهانی رسیده است.

کد خبر 509477

منبع: ایمنا

کلیدواژه: صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری وزير ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان جشنواره صنایع دستی جشنواره بین المللی صنایع دستی ایران جشنواره صنایع دستی ایران جشنواره بین المللی صنایع دستی اصفهان نخستین جشنواره بین المللی صنایع دستی جشنواره بین المللی صنایع دستی معرفی صنایع دستی ایران شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق خاتم کاری صنایع دستی کاشی ها هفت رنگ طرح ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۱۸۲۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جشنواره چومچه خاتون در شهرستان کوثر برگزار می‌شود

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل از برگزاری جشنواره چومچه خاتون در ۲۸ اردیبهشت ماه سال جاری در شهرستان کوثر خبر داد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از اردبیل، حسن محمدی ادیب در جمع خبرنگاران اظهار کرد: دهمین جشنواره چومچه خاتون یا طلب باران روز ۲۸ اردیبهشت ماه در شهر گیوی شهرستان کوثر برگزار می‌شود.

وی افزود: این جشنواره هر ساله و بر اساس یکی از آئین‌های ریشه‌دار استان برگزار می‌شود که امسال دهمین دوره آن همراه با معرفی سایر آداب و رسوم شهرستان کوثر و با برپایی غرفه‌های صنایع‌دستی برگزار خواهد شد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل تاکید کرد: با توجه به قرار گرفتن در فصل گردشگری و به منظور معرفی ظرفیت‌های گردشگری مناطق مختلف استان، جشنواره‌های متعددی را در نظر گرفته‌ایم که در همین راستا جشنواره بین‌المللی کوچ عشایر شاهسون در شهرستان بیله‌سوار و جشنواره غذاهای سنتی در شهرستان گرمی طی روزهای گذشته برگزار شد.

محمدی ادیب با اشاره به سایر جشنواره‌های پیش‌رو، ادامه داد: جشنواره طبخ آبزیان با همکاری اداره کل شیلات در شهرستان مشگین‌شهر و جشنواره ملی آش و غذاهای سنتی شهرستان نیر، نیز برای روزها و ماه‌های آینده برنامه‌ریزی شده است.

کد خبر 751532