صفر تا صد خاتم شیراز/هنری با قدمت 1000 ساله
تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۸۰۹۴۸
به گزارش خبرنگار تفریح و نشاط خبرگزاری فارس، خاتم هنر آراستن سطح اشیای چوبی به صورتی شبیه موزائیک با طرح و نقش هندسی است، این نوع پوشش تزئینی سطوح از ترکیب و نشاندن چندضلعیهای منظم هندسی بر بستری از چوب به دست میآید.
احمد بهمنی، کارشناس ارشد صنایعدستی طی یادداشتی درباره خاتم شیراز چنین نوشته است: قدمت خاتمسازی در شیراز به حدود 1000 سال قبل میرسد که منبر مسجد جامع عتیق شیراز از خاتم بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کیفیت و اصالت خاتم شیراز زبانزد خاص و عام بوده و خاتمهای اصیل ساختهشده در شیراز دارای عمر بیشتری نسبت به مشابه آن در دیگر شهرها است. این ویژگیها که خاتم شیراز را به نسبت دیگر شهرها امتیاز داده است تفاوت در انجام مراحل کار و موادی است که استفاده میشود.
افزودن ورقهای نازک از چوبی نرم و انعطافپذیر (آستر) مانند چوب تبریزی به پشت برگههای خاتم (اصطلاحاً خاتم آستردار)، استفاده از چسب مرغوب (چسب سریشم) در تمامی مراحل خاتمسازی و خاتم چسبانی، صاف بودن سطح کار و خالی نبودن هیچ جای خاتم، یکنواخت بودن رنگ و مصالح بهکاررفته در ساخت خاتم، عدم تغییر دررنگ و شکل، مشخص نبودن ترمیم کاریها و بتونهکاریها در سطح کار، قرینه بودن تمامی گلها و اشکال در سطح کار و زوایا و اضلاع، دقیق و مهندسی بودن اساس و ساختمان طرح، استفاده از لایه و ورقه مسی در بین گلهای خاتم جهت استحکام و پایداری بیشتر خصوصاً به دور ششضلعیها ازجمله ویژگیهای خاتم شیراز است.
هماکنون هنر خاتمسازی در شهرهای اصفهان و تهران نیز رایج است. در هنر خاتمسازی از مواد گوناگونی از قبیل عاج، استخوان، برنج و گاهی طلا و نقره استفاده میشود.
ابتدا چوب، استخوان یا فلز را بهصورت منشورهای مثلث القاعده میبرند و آنها را به نحوی کنارهم قرار میدهند که برش عرضی آنها اشکال هندسی منظمی را به وجود آورد. زیرا شکل عمومی بیشتر خاتمها را نقوش هندسی تشکیل میدهد. سپس این برشها را با نظم و دقتی خاص در کنار هم بهوسیله چسب چوب یا سریشم روی ورقه نازکی از چوب میچسبانند و نهایتاً ورقه را بر اشیاء گوناگونی مانند میز، صندلی جعبه، قاب و... مینشانند و سپس استادکار، پالیش سطوح خاتمکاری شده با جلادهنده هایی مانند سیلر، کیلر و پلیاستر را انجام میدهد تا هم با ایجاد لایهای شیشهای، زیبایی اثر را افزون کند و هم خاتم در برابر سایشهای طبیعی و مصنوعی، حفظ شود.
اخیراً خاتمهای خطی نیز ساخته میشود که در آن کلماتی مانند اسماء متبرکه بهعنوان نقش ظاهر میشوند. در خاتمهای نفیس قسمتهای فلزی از طلا و یا نقره تشکیل میشود و بهجای استخوان در ساخت آنها از عاج استفاده میشود. مرغوبترین خاتم به «پره وارو» و «سیمدار» مشهوراست. چوبهای فوفل، آبنوس، عناب، شاه چوب، آزاد، بقم، نارنج و چوب شمشاد و فلزهای مفتول طلایی یا نقرهای، مس، برنج، آلومینیوم و استخوانهای ساق پا و دست شتر و اسب، عاج فیل و استخوان مصنوعی ازجمله موادی هستند که در خاتمسازی استفاده میشوند.
رنگها در خاتم عنصری بسیار مهم هستند در تهیه رنگ سبز از ترکیب نشادر، براده مس و سرکه استفاده میشود. استخوانهای بریدهشده را در ظرف حاوی محلول رنگی میریزند و مدت ۶ ماه در معرض نور خورشید قرار میدهند، امروزه بهجای استخوان شتر اغلب از چوب نارنج و برای رنگ کردن آن از رنگ سبز مخصوص رنگرزی پشم استفاده میکنند.
سطح خاتم بهمنظور براق شدن و حفاظت دربرابر رطوبت، گرما و سرما روغنکاری میشود که درگذشته بیشتر از روغن جلا یا سندروس (شیره درخت کاج) استفاده میشده است بعدها از روغن هاویلوکس و امروز نیز از پلیاستر استفاده میشود. گلهای بهکاررفته در خاتم نیز تنوع بسیاری دارد بهطوریکه خاتمها از نظر تنوع نقوش به پره وارو، پرهای، نه گلی لایه دار، شش و لوز، بتهجقهای، خیابانی، طاقی، قمی، جناقی و دوررنگ و از نظر حاشیه به شش گلی، جویی، بازو بندی، طوره دار، شمسه دار و تخمه دار تقسیمبندی میشوند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: خاتم شیراز صنایع دستی استفاده می شود خاتم شیراز خاتم سازی خاتم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۸۰۹۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری هفتمین اجلاس رؤسای دانشگاههای تهران و روسیه
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران محمد مقیمی رییس دانشگاه تهران در دیدار با سفیر فدراسیون روسیه در ایران که در محل دفتر رئیس دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به رو به جلو بودن روابط بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: بر اساس آنچه که در عرصه دیپلماسی میگذرد، شاهد هماهنگی بسیار خوب بین دیپلماتهای ایران و روسیه هستیم و معتقدیم که این دیپلماسی باید در بخش علمی هم به همین میزان از اهمیت و قوت برخوردار باشد تا بتوانیم روابط سیاسی خوبی که بین دو کشور شکل گرفته است را از طریق دیپلماسی علمی پایدار و تقویت کنیم.
وی با ابراز خرسندی از برداشته شدن قدمهای مثبت در سالهای اخیر در مسیر تقویت دیپلماسی علمی و گسترش روابط علمی دانشگاههای ایران و روسیه، تاکید کرد: در کنار روابطی که هر یک از دانشگاههای ایران با دانشگاههای روسیه دارند، قریب یک دهه است که اجلاس مشترک رؤسای دانشگاههای برتر ایران و روسیه شکل گرفته است و شاهد برگزاری اجلاسیههای رؤسای دانشگاههای برتر ایران و روسیه به صورت حضوری و مجازی و به میزبانی هر دو کشور بودهایم.
رئیس دانشگاه تهران با یادآوری اینکه آخرین اجلاس رؤسای دانشگاههای برتر ایران و روسیه سال گذشته به میزبانی دانشگاه دولتی مسکو در روسیه برگزار شد، گفت: این اجلاس قرار است در سال جاری در ایران برگزار شود و دانشگاه تهران در حال تدارک این برنامه در تهران است.
مقیمی در ادامه به تشریح سابقه درخشان فرهنگ و تمدن ایران پرداخت و بیان داشت: یونسکو در سال ۲۰۱۷ میلادی دانشگاه جندی شاپور ایران را به عنوان قدیمیترین نهاد علم در جهان معرفی کرد و در آن سال، قدمتی ۱۷۵۰ ساله را برای دانشگاه جندی شاپور ثبت نمود. این درحالی است که قبل از آن، رکورد قدیمیترین دانشگاه دنیا برای دانشگاه بولونیا در ایتالیا با بیش از ۱۲۰۰ سال قدمت ثبت شده بود.
وی خاطرنشان کرد: هر چند ۹۰ سال از قدمت مجموعه فضاهای فیزیکی حال حاضر دانشگاه تهران میگذرد اما با توجه به قدمت سنت دانشگاهی در ایران، پیشینه دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی ایران محدود به این ۹۰ سال نیست. شورای عالی انقلاب فرهنگی در اواخر فروردین ماه مصوبهای گذراند که طی آن زمینه اتصال قدمت جندی شاپور به دانشگاه تهران مهیا شد. بنابراین دانشگاه تهران که به عنوان میراثدار دانشگاه جندی شاپور شناخته میشود و از طرفی نماد آموزش عالی ایران نیز است، با ۱۷۵۷ سال قدمت و پیشینه، آموزش عالی ایران را در جهان نمایندگی میکند.
رئیس دانشگاه تهران به انتظار نهادهای تصمیمگیر در جمهوری اسلامی ایران به منظور ایفای نقش محوری دانشگاه تهران در تعاملات علمی داخلی و بینالمللی، گفت: فرصت خوبی فراهم شده است تا علاوه بر روابطی که در سالهای اخیر با دانشگاههای روسیه برقرار کردهایم، از منظر جایگاه و مأموریت جدیدی که به دانشگاه تهران در زمینه تدوین سند دانشگاه تمدنساز سپرده شده است، بتوانیم نقطه عطف جدیدی را بین دانشگاههای ایران و روسیه ایجاد کنیم.
وی با اشاره به دعوت از رؤسای دانشگاههای برتر کشورهای مختلف از جمله روسیه به منظور حضور در آئین افتتاح بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت دانشگاهی در ایران همزمان با نودمین سال تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران در ۸ خرداد ماه ۱۴۰۳، گفت: در کنار این آئین میتوانیم نشستهای دوجانبه با رؤسای دانشگاههای جهان داشته باشیم.
مقیمی در این دیدار که رئیس دانشکده هوافضای دانشگاه تهران نیز حضور داشت، با اشاره به انعقاد تفاهمنامه همکاری تحقیقاتی مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی مسکو برای ساخت و بهرهبرداری از یک ماهواره تحقیقاتی مشترک، گفت: کارهای مطالعاتی و عملیاتی این پروژه تحقیقاتی آغاز شده و در جریان است، البته انتظار داریم که کار با سرعت بیشتری پیش برود.
دکتر الهام امینزاده، معاون بینالملل دانشگاه تهران نیز در این دیدار که با حضور دکتر مهدی فکور معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تهران و دکتر دلاور مدیرکل امور اعضای هیأت علمی و دانشجویان بینالملل دانشگاه تهران برگزار شد، در برشمردن دیگر زمینههای علمی برای همکاری مشترک بین دانشگاه تهران و دانشگاههای برتر روسیه، از جمله در حوزههای مدیریت رسانه، حکمرانی و غیره اعلام آمادگی کرد و گفت: دانشگاه تهران در آئین افتتاح بزرگداشت سنت ۱۷۵۷ ساله سنت دانشگاهی که ۸ خرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار میشود، میزبان رؤسا و هیأتهای بلندپایه دانشگاهی از کشورهای مختلف از جمله روسیه است.
«الکسی ددوف» سفیر فدراسیون روسیه در تهران نیز که به همراه «ایگور دمکین» رایزن سفارت فدراسیون روسیه در جمهوری اسلامی ایران در این دیدار حضور پیدا کرده بود، با ابراز خرسندی از بازدید مجموعهای دانشگاهی به قدمت دانشگاه تهران، همکاری علمی را یکی از مؤلفههای اصلی در روابط بین دولتها دانست و برای گسترش همکاریها و اقدام ویژه به منظور اجراییسازی تفاهمنامههای موجود فیمابین دانشگاه تهران و دانشگاههای روسیه اعلام آمادگی کرد و درخواست نمود تا زمینهای به منظور سفر دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مسکو از دانشگاه تهران و آشنایی با ظرفیتهای تمدنی ایران فراهم شود.
کد خبر 6098199